Flat Preloader Icon

POJĘCIA I KOLORY LITURGICZNE

POJĘCIA

ABSOLUCJA (rozgrzeszenie) – udzielane przez kapłana w sakramencie pokuty odpuszczenie grzechów.

ADORACJA – oddanie czci, uwielbienie, uniżenie się przed Bogiem, hołd oddawany Bogu.

AKOLITA – posługujący w liturgii (przygotowuje ołtarz i dary ofiarne oraz pomaga w Rozdawaniu Komunii św. i udzielaniu Komunii chorych).

AKULITKI – lichtarze z płonącymi świecami używane w czasie czytania Ewangelii oraz w procesjach niesione obok krzyża.

ALBA – długa, biała spodnia szata liturgiczna (kapłana i służby liturgicznej w czasie liturgii) ,symbolizująca łaskę chrztu św.

ALUMN – student Seminarium Duchownego (częściej używa się określenia kleryk).

AMBONA – miejsce do czytań biblijnych oraz wygłaszania homilii (kazań), dziś najczęściej pulpit zwany ambonką usytuowany w prezbiterium.

AMPUŁKI – są to naczynia liturgiczne w kształcie małych dzbanuszków w których podaje się wino i wodę do mszy św.

ANIOŁ PAŃSKI – modlitwa odmawiana rano, w południe i wieczorem dla uczczenia Wcielenia Bożego i macierzyństwa Najświętszej Maryi Panny.

ANTYFONA – refren rozpoczynający i kończący psalm w liturgii godzin, używany też podczas Mszy św. i w nieszporach.

APOKRYFY – księgi wczesnochrześcijańskie tematycznie związane z Pismem św. (często zawierają opisy z życia Pana Jezusa).

APOSTOLAT – urząd głoszenia Ewangelii i posługa sakramentalna (duchownego), w przypadku świeckich – czynne zaangażowanie w Kościele poprzez przykład życia i modlitwę.

APSYDA – półkolista wnęka w ścianie kościoła lub kaplicy, zwykle w niej miejsce na tabernakulum lub krzesła dla kapłana.

ARCHIDIECEZJA – jednostka terytorialna administracji kościelnej.

ARCYBISKUP – tytuł biskupa stojącego na czele archidiecezji (metropolii).

ASPERSJA – liturgiczne pokropienie wiernych wodą święconą jako przypomnienie chrztu, jego skutków i zobowiązań.

ASYSTA – diakon lub dwaj diakoni towarzyszący biskupowi bądź kapłanowi w uroczystej celebracji.

AUREOLA – koło otaczające głowy świętych (symbolizujące świętość).

BALDACHIM – ozdobny daszek lub ozdobna osłona z materiału nad godnymi czci miejscami i osobami, przede wszystkim jako osłona niesiona nad Najświętszym Sakramentem.

BAPTYSTERIUM – wolno stojąca kaplica chrzcielna lub element dawnych kościołów biskupich, w kościołach parafialnych przeważnie tylko chrzcielnica.

BAZYLIKA – w sensie architektonicznym – kościół wielonawowy (nawa główna wyższa od naw bocznych), basilica minor – tytuł nadawany znaczniejszym kościołom.

BEATYFIKACJA – uznanie za błogosławioną, osobę zmarłą w opinii świętości (poprzedzone procesem beatyfikacyjnym)

BIBLIA – Pismo Święte – zbiór ksiąg napisanych pod natchnieniem Ducha Świętego zawierających słowo skierowane do ludzi przez Boga.

BIERZMOWANIE – sakrament wtajemniczenia chrześcijańskiego, w którym człowiek otrzymuje w szczególny sposób Ducha Świętego.

BINACJA – dwukrotne odprawianie Mszy św. jednego dnia (prawa binacji udziela Biskup).

BIRET – nakrycie głowy duchownych katolickich.

BISKUP – zwierzchnik Kościoła lokalnego (diecezji), który przewodniczy wspólnocie wiernych mocą bezpośredniego apostolskiego pełnomocnictwa.

BŁOGOSŁAWIEŃSTWO – życzenie uzyskania specjalnej przychylności Bożej dla jednostki, wspólnoty lub rzeczy przez odpowiednie słowa i towarzyszące im gesty sakralne, modlitwa nad rzeczą lub osobą w celu uproszenia pomocy od Boga.

BREWIARZ – księga do odprawiania modlitwy uświęcenia dnia (liturgii godzin) przez duchownych i świeckich.

BURSA – sztywna torebka do zawieszenia na szyi, na naczynie z Komunią chorych.

CARITAS – czynne praktykowanie chrześcijańskiej miłości bliźniego lub organizacja dobroczynna działająca w Kościele.

CELEBRANS – osoba przewodnicząca zgromadzeniu liturgicznemu (najczęściej kapłan).

CEREMONIARZ – osoba przygotowująca i koordynująca różne posługi oraz dbająca o spokojny, harmonijny przebieg uroczystości.

CHORAŁ – oficjalny śpiew Kościoła (jednogłosowy), lub księga zawierająca śpiewy liturgiczne.

CHRZEST – pierwszy i najpotrzebniejszy sakrament, uwalnia od grzechu pierworodnego i wszystkich innych grzechów i włącza do Kościoła.

CHRZEŚCIJAŃSTWO – religia założona przez Jezusa Chrystusa. W ciągu wieków swej historii rozpadło się na: Katolicyzm, Prawosławie, Protestantyzm.

CIEMNICA – miejsce w kościele gdzie przechowuje się Najświętszy Sakrament w noc z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek.

CINGULUM – pasek służący do przepasywania alby, element stroju liturgicznego.

CREDO – wyznanie wiary (łac.. credo – wierzę).

CUSTODIA (kustodia) – naczynie, w którym przechowuje się Najświętszą Hostię do wystawienia w monstrancji.

CYBORIUM – puszka (naczynie) do przechowywania Eucharystii pod postacią chleba.

DARY OFIARNE – rzeczy i akty wewnętrzne, które człowiek składa Bogu w czasie Mszy św. Przede wszystkim są to dary chleba i wina, które oznaczają wszelką ofiarę człowieka.
Dzwonki ołtarzowe -pojawiły się w liturgii w wieku XIII, zwracają uwagę wiernych na zmianę postawy liturgicznej, zwołują lud i wielbią dźwiękiem Boga.

HOMILIA – (kazanie) jest to słowo kapłana skierowane do wiernych na tle usłyszanych czytań biblijnych.

HYMN – uroczysta pieśń śpiewana na cześć Boga lub świętych.

KIELICH – jest to naczynie liturgiczne w którym w czasie mszy św. składa się wino do konsekracji.

KOMŻA – krótsza szata liturgiczna, zawsze koloru białego; od IX wieku strój ministranta.

KUSTODIA -jest to mała puszka, w niej przechowuje się Najświętszą Hostię przeznaczoną do monstrancji.

LEKCJONARZ -księga zawierająca czytania biblijne na poszczególne dni w roku.

MINISTRANT – członek ludu Bożego, który w czasie sprawowania liturgicznych obrzędów spełnia posługę pomocniczą w sposób określony przepisami Kościoła.

MONSTRANCJA – przedmiot liturgiczny w którym umieszcza się Hostię celem adoracji lub procesji.

ODPUST PARAFIALNY – uroczystość, w której parafia w sposób szczególny czci swego Patrona.

OŁTARZ – jest to stół na którym składa się Najświętszą Ofiarę i przy którym rozdziela się Ciało Pańskie.

ORACJA – uroczysta modlitwa odmawiana przez kapłana w imieniu wiernych.

ORNAT – wierzchnia ozdobna szata liturgiczna kapłana odprawiającego Mszę św.

PALKA – służy do nakrycia kielicha mszalnego; kwadratowy kawałek usztywnionego płótna.

PASCHAŁ – świeca symbolizująca Zmartwychwstałego Chrystusa.

PASTORAŁ – ozdobna laska używana przez biskupa jako symbol posługi pasterskiej otrzymanej od Chrystusa.

PATENA – naczynie liturgiczne, na którym składa się w czasie Mszy św. chleb do konsekracji.

PREZBITERIUM – część kościoła, w której znajduje się ołtarz główny.

PROCESJA – uroczysty pochód religijny połączony ze śpiewem.

RESPONSORIUM – powtarzane wersety psalmu stanowiące odpowiedź człowieka na Słowo Boże.

SANCTISSIMUM – łacińska nazwa Najświętszego Sakramentu.

SŁUŻBA LITURGICZNA – zespół ludzi, chłopców i dziewcząt, którzy w czasie sprawowania liturgicznych obrzędów spełniają posługę w sposób określony przepisami Kościoła.

STUŁA – część stroju liturgicznego – znak władzy kapłańskiej.

ŚWIĄTYNIA – miejsce gdzie Bóg jest szczególnie obecny i czczony.

TABERNAKULUM – miejsce w kościele, w którym przechowuje się Najświętszy Sakrament

WELON NA KIELICH – tkanina (chusta), którą nakryty jest kielich do momentu przygotowania darów ofiarnych; ponownie kielich nakrywa się tym welonem po Komunii św.

WIERNOŚĆ SŁOWU – dobry ministrant to taki który w życiu codziennym dotrzymuje Panu Bogu i ludziom obiecanego słowa.

WODA ŚWIĘCONA – jest wodą pobłogosławioną przez kapłana, przeznaczoną do czynności liturgicznych.

KOLORY LITURGICZNE

Biały – kolor radości:
– Boże Narodzenie i okres Bożego Narodzenia;
– Uroczystość Zmartwychwstania i okres Wielkanocny;
– Święta ku czci Chrystusa;
– Święta ku czci Świętych (którzy nie byli męczennikami).

Czerwony – kolor krwi, ognia, miłości, królewski:
– Niedziela Palmowa;
– Wielki Piątek;
– Uroczystość Zesłania Ducha Świętego;
– Święta ku czci Świętych Męczenników.

Fioletowy – kolor pokuty i żałoby:
– okres Adwentu;
– okres Wielkiego Postu;
– podczas Mszy św. pogrzebowych.

Zielony – kolor nadziei i życia:
– w niedziele zwykłe;
– dni powszednie okresu zwykłego w ciągu roku.

Różowy – kolor radości wśród pokuty:
– III Niedziela Adwentu;
– IV Niedziela Wielkiego Postu.

error: Content is protected !!